توفیق، نویسنده عرب، در این زمینه مىنویسد: در حین سلطنت الحاکم (411 - 386 ق)، مبلغان استخدام مىشدند تا در «جامع الازهر» به تبلیغ سلسله فاطمى بپردازند. (38)
این اختلاف عقاید نتیجه هاعکس آدرس مسجد توفیق مشهد العمل شدید بین مجموعههاى مخالف بود. خلیفه عباسى، المقتدر، فرمان داده بود که مسجد «براثا» واقع در بغداد، حاد و از در بین برده شود. این فرمان بدین عامل صادر شده بود که شیعیان بغداد در آن مسجد، نام همراهان پیغمبر اسلام(ص) را بر گویش آورده و علیه خلیفه مطالبى گفته بودند. همچنین مىخوانیم که در حوالى سال 365 ق. دانشجویان و استادان سنى مسجدالازهر به شدت نسبتبه تعیین على بن نعمان، که ذیلالحمایه خلفاى فاطمى بود، به سر گروهی قضات یا «قاضى القضات» الازهر مخالفت نشان دادند و در سود این مخالفت، بسیارى از استادان دستگیر و زندان گشتند. (39)
5. مسجد; محل بیتالمال مسلمانان
مسجد در رزرو مسجد توفیق مشهد بالا اسلام و بعد در طولهاى بعد از آن، مکانى براى مراقبت خزانه مرزوبوم اسلامى بود. در کتب تاریخ اسلامى، فراوان اشاره شدهاستبه جایى در مسجد به نام «قبة بیتالمال» که خلفا ثروت نقدى عمومى را که از طریق زکات و مالیات اسلامى و غنایم جنگى به دست مىآمد، در آنجا عده و حفظ مىکردند.
تقىالدینالمقریزى در کتاب خطط درباره مسجد جامعى که عمروبن العاص در فسطاط مصر بنا کرد، مىگوید: مال همه مردم مسلمانان در بالاى فواره در مسجد جامع قرار داشت، که آن را اسامه بن زید تنوخى، متولى مصر در سال 970 ق. بنا کرد. در آن فرصت، امیر مصر عبدالملک بن رفاعه الفهمى بود. (40)
ابن رسته، از علماى قرن سوم هجرى، بیتالمال مذکور را در کتاب الاعلاق النفسیه (ص 116) تعریفوتمجید کرده و گفته میباشد: این مکان ، شبیه قبهاى بود که داراى درهایى از آهن بود و در سمت جلوى منبر قرارداشت. (41)
مسجد جامع ابن طولون، که در سال 263 در قاهره ساخته شد، به دستور خود وى، پس از عشا قفل و بسته مىشد; زیرا بیتالمال در آن قرار داشت. (42)
این مساله، که خزانه شماره مسجد توفیق مشهد دولتیا بیتالمال در مسجد جامع شهر نگهدارى مىشد، نشانگر ارتباط محکم بین مذهب و سیاستبود. بیشتر صاحبنظران معتقدند که این رسم از مجالهاى اول حکومتخلفا آغاز شد; آنها مسجد را محل امنى براى نگهدارى ثروت ملى مىدانستند.
ماهر مىگوید: خزانه شهر دمشق براى مدتى در مسجد اموى نگهدارى مىشد. (43)
پیدرسن مىنویسد که در فلسطین، خزانه هر شهر در مسجد جامع مسجد طالقانی مشهد آن شهر نگهدارى مىشد. (44)
توفیق، نویسنده عرب، در این زمینه مىنویسد: در حین سلطنت الحاکم (411 - 386 ق)، مبلغان استخدام مىشدند تا در «جامع الازهر» به تبلیغ سلسله فاطمى بپردازند. (38)
این اختلاف عقاید نتیجه هاعکس آدرس مسجد توفیق مشهد العمل شدید بین مجموعههاى مخالف بود. خلیفه عباسى، المقتدر، فرمان داده بود که مسجد «براثا» واقع در بغداد، حاد و از در بین برده شود. این فرمان بدین عامل صادر شده بود که شیعیان بغداد در آن مسجد، نام همراهان پیغمبر اسلام(ص) را بر گویش آورده و علیه خلیفه مطالبى گفته بودند. همچنین مىخوانیم که در حوالى سال 365 ق. دانشجویان و استادان سنى مسجدالازهر به شدت نسبتبه تعیین على بن نعمان، که ذیلالحمایه خلفاى فاطمى بود، به سر گروهی قضات یا «قاضى القضات» الازهر مخالفت نشان دادند و در سود این مخالفت، بسیارى از استادان دستگیر و زندان گشتند. (39)
5. مسجد; محل بیتالمال مسلمانان
مسجد در رزرو مسجد توفیق مشهد بالا اسلام و بعد در طولهاى بعد از آن، مکانى براى مراقبت خزانه مرزوبوم اسلامى بود. در کتب تاریخ اسلامى، فراوان اشاره شدهاستبه جایى در مسجد به نام «قبة بیتالمال» که خلفا ثروت نقدى عمومى را که از طریق زکات و مالیات اسلامى و غنایم جنگى به دست مىآمد، در آنجا عده و حفظ مىکردند.
تقىالدینالمقریزى در کتاب خطط درباره مسجد جامعى که عمروبن العاص در فسطاط مصر بنا کرد، مىگوید: مال همه مردم مسلمانان در بالاى فواره در مسجد جامع قرار داشت، که آن را اسامه بن زید تنوخى، متولى مصر در سال 970 ق. بنا کرد. در آن فرصت، امیر مصر عبدالملک بن رفاعه الفهمى بود. (40)
ابن رسته، از علماى قرن سوم هجرى، بیتالمال مذکور را در کتاب الاعلاق النفسیه (ص 116) تعریفوتمجید کرده و گفته میباشد: این مکان ، شبیه قبهاى بود که داراى درهایى از آهن بود و در سمت جلوى منبر قرارداشت. (41)
مسجد جامع ابن طولون، که در سال 263 در قاهره ساخته شد، به دستور خود وى، پس از عشا قفل و بسته مىشد; زیرا بیتالمال در آن قرار داشت. (42)
این مساله، که خزانه شماره مسجد توفیق مشهد دولتیا بیتالمال در مسجد جامع شهر نگهدارى مىشد، نشانگر ارتباط محکم بین مذهب و سیاستبود. بیشتر صاحبنظران معتقدند که این رسم از مجالهاى اول حکومتخلفا آغاز شد; آنها مسجد را محل امنى براى نگهدارى ثروت ملى مىدانستند.
ماهر مىگوید: خزانه شهر دمشق براى مدتى در مسجد اموى نگهدارى مىشد. (43)
پیدرسن مىنویسد که در فلسطین، خزانه هر شهر در مسجد جامع مسجد طالقانی مشهد آن شهر نگهدارى مىشد. (44)